Restauratieadvies
Naast bouwhistorisch onderzoek, verzorgt Jim Klingers ook restauratieadvies. Wie hecht aan een authentieke uitstraling, gebruik van historisch verantwoorde en milieuvriendelijke materialen en een zekere terughoudendheid bij ingrepen, is
bij hem aan het juiste adres. Ook kan met een constructie- en schadeanalyse de schade in kaart worden gebracht. Bij de suggesties voor herstel kan Jim deels putten uit eigen praktijkervaring. Hieronder alvast enige restauratietips.
Altijd kalkmortels
Nog regelmatig wordt bij de restauratie van metsel- en voegwerk van vóór 1900 gebruik gemaakt van mortels op basis van cement. Een bron van ellende!
Grijze kleur
Cementspecie is herkenbaar aan de grijze kleur. Anders dan de historische kalkmortels wordt het spul keihard en laat het nauwelijks vocht door. Geen probleem bij moderne bakstenen, maar deze eigenschappen gaan slecht samen met de zachte, poreuze handvormstenen die vroeger werden gebruikt.
Vocht en zouten
Transport van vocht en daarin opgeloste zouten vindt plaats in vrijwel elke muur. Door de waterafstotende eigenschappen van cement gebeurt dat niet niet via de voegen, zoals bij kalkmortel, maar via de steen zelf. Historische bakstenen kunnen hierdoor totaal verpulveren. Door het gebrek aan plasticiteit van cementspecie kan ook scheurvorming veel ernstigere vormen aannemen.
Trasmortels
Eis daarom dat bij herstel van historisch metsel- en voegwerk of bij werk met hergebruikte bakstenen altijd kalkmortels worden gebruikt, of kalk-trasmortels als een hoge waterdichtheid vereist is (tras is gemalen tufsteen).
Gaatjes echt zo erg?
Aaarch... Houtwormgaatjes! Boktor! Ontelbaar zijn gevallen waarbij eeuwenoude houtconstructies onnodig ten prooi zijn gevallen aan giftige bestrijdingsmiddelen, dikke lagen beits, kostbare reparaties of zelfs volledige sloop. En dat vanwege wat gaatjes van beestjes die al járen geleden zijn vertrokken.
Kieskeurige larven
Natuurlijk kunnen insectenlarven schade aanrichten in monumenten. Maar constructief gevaarlijke situaties ontstaan er niet snel. De meest voorkomende soorten, houtworm en huisboktor, beperken hun vraatlust doorgaans tot het spinthout (de zachte buitenkant) en laten het kernhout met rust.
Larven van de boktor zijn nog zelden actief in hout dat ouder is dan 70 jaar. Hout van meer dan 100 jaar laten ze helemaal met rust. De zeldzamere bonte knaagkever waagt zich daar nog wel aan, maar alleen als zich in dit hout ook een schimmelaantasting bevindt of heeft bevonden.
Huiszwam
Schimmels zoals de huiszwam en de bruine kelderzwam kunnen oud hout wel ernstig aantasten. De oorzaak is dan vrijwel altijd een te hoge vochtbelasting, veroorzaakt door lekkage, gebrekkige ventilatie of verkeerd aangebrachte isolatie. Met alleen bestrijding of vervanging is het probleem dan niet opgelost.
Spaar oude pannen
Bij herstel of isolatie van historische daken worden oude dakpannen vaak zonder pardon in de puincontainer gegooid. "Die pannen zijn poreus en lekken", hoor je dan vaak zeggen. Onzin, want dakpannen worden door vuil en algen in de loop der jaren juist minder waterdoorlatend. Daarom mag je ze ook nooit grondig reinigen.
Geldverspilling
Uiteraard moet je kapotte exemplaren vervangen. Maar zelden of nooit is een pannendak zo slecht dat het geheel vernieuwd dient te worden. Pure geldverspilling!
En al die kieren tussen die ongelijke pannen dan? Die geven een authentieke uitstraling, zorgen voor de nodige ventilatie van je dak, en mussen, spreeuwen en zwaluwen zijn er blij mee (de 'schade' die deze vogels veroorzaken wordt vaak sterk overdreven).
